ผศ.ดร.ธรณ์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ อาจารย์ประจำภาควิชาวิทยาศาสตร์ทางทะเล คณะประมง มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์  ร่วมเป็นคณะทำงานกับกรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง ตามคำสั่งคณะอนุกรรมการด้านบบริหารจัดการทรัพยากรทางทะเล ลงวันที่ 31 สิงหาคม 2563 เพื่อกำหนดแผนอนุรักษ์ระยะยาว 10 ปีด้านสัตว์ทะเลหายาก โดยมีอำนาจหน้าที่คือ  จัดทำแนวทางการอนุรักษ์และแผนบริหารจัดการสัตว์ทะเลที่เป็นสัตว์สงวน สัตว์คุ้มครอง และสัตว์หายากและใกล้สูญพันธุ์ จัดทำมาตรฐานหลักเกณฑ์ และแนวทางการช่วยชีวิตสัตว์ทะเลที่เป็นสัตว์สงวน สัตว์คุ้มครองและสัตว์หายากและใกลัสูญพันธุ์ จัดทำมาตรฐานการเพาะเลี้ยงและการอนุบาลสัตว์ทะเลที่เป็นสัตว์สงวน สัตว์คุ้มรอง และสัตว์หายากและใกล้สูญพันธุ์  จัดทำมาตรฐานและแนวทางการเผยแพร่และประชาสัมพันธ์


ในวันที่ 16 มิถุนายน พ.ศ.2566  ผศ.ดร.ธรณ์ ธำรงนาวาสวัดิ์ ในฐานะประธานคณะทำงาน ร่วมประชุมและมีมติผ่านร่างประกาศท่องเที่ยวดูวาฬ จะเป็นกฏหมายนำร่องของไทยในการดูแลเรื่องท่องเที่ยวสัตว์ทะเลหายาก  รวมทั้งมีการปรับแก้ระยะห่างของโดรนกับระยะห่างในน้ำ เพื่อความปลอดภัยของฉลามวาฬ  นอกจากนี้ได้พิจารณาแผนอนุรักษ์ระยะยาว 10 ปี ครบถ้วนทุกหน่วยงาน ซึ่งหากได้งบประมาณตามขอ เรื่องนี้จะเป็นก้าวกระโดดของการดูแลสัตว์หายากไทย  และมีรายงานสัตว์ทะเลหายาก ดังนี้

  • ฉลามวาฬ - มีรายงานเรื่อยๆ ต้องอาศัยอาสาสมัครช่วยด้วย มีตายบ้างแต่ยังน้อยเมื่อเทียบกับประชากรที่พบ ตอนนี้กำลังเน้นก้าวต่อไป โดยอยากจะให้ชุมพรเป็นจังหวัดนำร่อง เพราะอยู่ไม่ไกลฝั่ง รวมทั้งกรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งมีศูนย์ใหญ่อยู่ที่จังหวัดชุมพรด้วย
  • พะยูน - พบ 273 ตัว เพิ่มมากกว่านี้เป็นไปได้ แต่ต้องดูสมดุลระหว่างพะยูนกับแหล่งหญ้าทะเล ซึ่งพะยูนมีคณะทำงานพะยูนแห่งชาติช่วยวางแผน ส่วนการอนุรักษ์ ได้กำหนดพื้นที่คุ้มครองพะยูนที่จังหวัดตรังเรียบร้อยแล้ว กำลังจะประกาศเพิ่มที่กระบี่และพังงา 
  • โลมาอิรวดีสงขลา - อยู่กระแสนิยม จึงมีการสำรวจต่อเนื่อง เริ่มเจอบ่อยขึ้น
  • เต่า - ข้อมูลยังไม่ครบปี (งบประมาณ) แต่มีข่าวดีหลายอย่าง ได้แก่ 
      - โรงพยาบาลสัตว์หายากระยองใกล้เสร็จแล้ว รักษาได้ 40 ตัว (ตอนนี้มีเต่าป่วยอยู่ 23 ตัว)
     -  ควรติดตามแม่เต่ามะเฟืองด้วยดาวเทียม ฯลฯ คงได้เริ่มในไม่ช้า (หากไม่ติดงบประมาณ)
      -  ปีนี้มีเต่าวางไข่ 13 รัง ลูกเต่ามะเฟืองลงทะเล 900+ ตัว
  • ฉลาม - ฉลามเสือดาวอยู่ระหว่างนำเสนอเป็นสัตว์คุ้มครอง  การอนุรักษ์ฉลามต้องช่วยกันหลายทาง เพราะคณะทำงานสัตว์หายากฯเน้นสัตว์ที่มีกม.คุ้มครองแน่ชัด
  • โรนิน - ไม่มีรายงานเลย 
  • วาฬสีน้ำเงิน - ได้รับกาอนุมัติเป็นสัตว์สงวนโดยคณะกรรมการสัตว์สงวน/คุ้มครองสัตว์ป่า เมื่อเป็นสัตว์สงวน เราต้องมีงานสำรวจพื้นฐานพื้นที่แรกคือเป็นทะเลห่างฝั่งรอบสุรินทร์สิมิลัน   การอนุรักษ์รายตัวเริ่มจากมาตรการท่องเที่ยววาฬบรูด้า ในอนาคตจะหาทางขยายไปตัวอื่นๆ

การสำรวจ - ตอนนี้ได้โดรนใหญ่ 4 ตัว (UAV ปีกนิ่ง) ประจำการ 4 ศูนย์ (ระยอง ชุมพร ตรัง ภูเก็ต) แต่ละตัวครอบคลุมพื้นที่ 15 ตร.กม. ยังมีโดรนตัวเล็กประจำการทุกศูนย์ ผศ.ดร.ธรณ์ เชื่อว่าใน 1-2 ปีนี้ เราจะก้าวกระโดดในเรื่องการสำรวจสัตว์หายาก เพราะอุปกรณ์ที่ได้จาก MMPA  ช่วยทำให้เรารุดหน้าไปได้

จุดเปลี่ยนสำคัญอีกประการคือการสำรวจสัตว์หายากห่างฝั่ง เป็นกลุ่มที่เราแทบไม่เคยมีข้อมูล  แต่ต่อจากนี้คณะทำงานจะเริ่มกำหนดพื้นที่ และดำเนินการต่อไป